Lần đầu tiên, vào giữa tháng 12-2023, một số tỉnh Bắc Trung Bộ đã thu được tiền từ bán tín chỉ carbon. Tỉnh Quảng Bình được nhận hơn 82 tỷ đồng, với diện tích rừng được chi trả từ dịch vụ bán tín chỉ carbon là 469.317ha trong tổng số gần 600.000ha rừng tự nhiên.
Trước đó, tháng 10-2020, Thỏa thuận chi trả giảm phát thải khí nhà kính vùng Bắc Trung Bộ (ERPA) đã được ký kết giữa Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn với Ngân hàng Tái thiết và Phát triển quốc tế (IBRD) là bên nhận ủy thác của Quỹ Đối tác carbon trong lâm nghiệp (FCPF). Theo đó, Việt Nam chuyển nhượng cho FCPF 10,3 triệu tấn CO2 giảm phát thải từ rừng tại 6 tỉnh vùng Bắc Trung Bộ giai đoạn 2018-2024. FCPF sẽ thanh toán cho dịch vụ này 51,5 triệu USD. Việt Nam là quốc gia đầu tiên ở châu Á-Thái Bình Dương và là quốc gia thứ năm trên thế giới đạt được thỏa thuận quan trọng này với FCPF.
Tín chỉ carbon là một loại hàng hóa môi trường, biểu thị cho một lượng khí nhà kính được giảm phát thải hoặc hấp thụ bởi một dự án hay một hoạt động nào đó. Tín chỉ carbon có thể được bán và mua trên thị trường tự nguyện hoặc bắt buộc, tùy theo quy định của các cơ quan quản lý và các cam kết quốc tế. Việt Nam là một quốc gia có tiềm năng lớn về tín chỉ carbon, đặc biệt là từ rừng, nông nghiệp và năng lượng. Theo một số nghiên cứu, Việt Nam có thể bán ra 57 triệu tấn CO2 giảm phát thải cho các tổ chức quốc tế, với giá khoảng 5USD/tấn, mỗi năm có thể thu về hàng trăm triệu USD. Đây là một nguồn thu nhập mới cho người trồng rừng, bảo vệ rừng, đồng thời góp phần vào mục tiêu giảm phát thải chung của nền kinh tế.
Các tỉnh Bắc Trung Bộ là một trong những khu vực tiên phong phát triển tín chỉ carbon từ rừng. Thỏa thuận chi trả giảm phát thải khí nhà kính vùng Bắc Trung Bộ là một bước đột phá trong việc hợp tác với Quỹ Đối tác carbon trong lâm nghiệp để bán 10,3 triệu tấn CO2 giảm phát thải từ rừng tại 6 tỉnh vùng Bắc Trung Bộ giai đoạn 2018-2024. Đây là một cơ hội để các tỉnh này nâng cao năng lực quản lý rừng, cải thiện đời sống cho người dân địa phương và thúc đẩy phát triển xanh.
Tuy nhiên, để tận dụng tiềm năng của tín chỉ carbon, Việt Nam còn phải đối mặt với nhiều thách thức như: Thiếu hụt khung pháp lý, hệ thống giám sát báo cáo kiểm toán, cơ chế phân phối lợi ích, năng lực nhân sự và tài chính, cạnh tranh quốc tế và biến đổi khí hậu. Theo đề án phát triển thị trường tín chỉ carbon do Bộ Tài chính dự thảo thì sàn giao dịch tín chỉ carbon của Việt Nam phải đến năm 2028 mới chính thức vận hành. Giá tín chỉ carbon của Việt Nam giao dịch trên thị trường quốc tế hiện vẫn còn khoảng cách khá xa với giá tín chỉ giao dịch tại châu Âu hay Mỹ. Do đó, cần có sự đồng thuận và hợp tác giữa các bên liên quan, cũng như sự hỗ trợ từ các đối tác quốc tế, để xây dựng và vận hành thị trường carbon hiệu quả, công bằng.
Như vậy, tín chỉ carbon thực sự là một dạng tài nguyên của rừng, có thể xem như chìa khóa mở ra cánh cửa tương lai xanh, thúc đẩy Việt Nam đạt được các mục tiêu phát triển bền vững.
Nguồn: Báo Quân đội nhân dân
