Hội thảo khu vực về tiềm năng của thị trường carbon trong thúc đẩy đầu tư cho các hệ thống nông nghiệp thực phẩm phát thải thấp đã thành công tốt đẹp sau ba ngày diễn ra tại Bangkok, Thái Lan vào ngày 18 tháng 9 năm 2024. Sự kiện quy tụ đông đảo các chuyên gia đến từ khắp khu vực Đông Nam Á.
Hội thảo do Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp của Liên hợp quốc (FAO) tổ chức phối hợp với Viện Chiến lược Môi trường Toàn cầu (IGES) và Viện Nghiên cứu Lúa gạo Quốc tế (IRRI), với sự tham gia của các đại diện khác như Ngân hàng Thế giới, Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (UNFCCC), cũng như các Tổ chức phi chính phủ (NGO) và tổ chức tư vấn như Viện Tăng trưởng Xanh Toàn cầu (GGGI), Quỹ Klik, RIZE và các bộ ngành liên quan.
IRRI được đại diện bởi Katherine Nelson – Nhà khoa học về biến đổi khí hậu của Văn phòng IRRI Việt Nam, Bjoern Ole Sander – Đại diện tại Thái Lan, Trưởng nhóm Khoa học cao cấp tại Văn phòng IRRI Thái Lan, và Amber Sharick – Chuyên viên Tài chính bền vững của Văn phòng IRRI Việt Nam để chia sẻ những kiến thức chuyên sâu về biến đổi khí hậu và tài chính bền vững trong lĩnh vực nông nghiệp.
Katherine Nelson, Nhà khoa học về biến đổi khí hậu của IRRI Việt Nam, phát biểu về chủ đề “Cơ hội thị trường carbon mới nổi cho các hệ thống nông nghiệp thực phẩm bền vững”
Hội thảo được tổ chức sau COP 28, nơi các hệ thống thực phẩm được khẳng định là một yếu tố quan trọng trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu và đạt được mục tiêu hạn chế sự nóng lên toàn cầu ở mức 1,5 độ C. Điều 6 của Thỏa thuận Paris, một cơ chế hợp tác tự nguyện giữa các quốc gia, đã được thảo luận như một con đường đầy hứa hẹn để thu hút đầu tư và khuyến khích giảm phát thải. Sự kiện này có một loạt các phiên họp, bao gồm nâng cao nhận thức và chia sẻ kiến thức của các tổ chức phát triển trong nông nghiệp và trồng lúa.
Các công ty công nghệ như Regrow, Boomitra và CarbonFarm đã giới thiệu những giải pháp tiên tiến về giám sát, báo cáo và xác minh (MRV) để đo lường chính xác lượng khí thải nhà kính. Đồng thời, IRRI đã chia sẻ những kiến thức chuyên sâu về MRV và hỗ trợ các đối tác triển khai các dự án giảm phát thải khí nhà kính.
Các đại biểu đã nhất trí rằng MRV đóng vai trò quan trọng trong việc thực hiện các cam kết giảm phát thải theo Điều 6 của Thỏa thuận Paris. Tuy nhiên, việc xây dựng các phương pháp luận MRV thống nhất và dễ áp dụng vẫn còn nhiều thách thức. Như Tiến sĩ Katherine Nelson đã chỉ ra, “Cần phải có một cách tiếp cận thống nhất để định lượng phát thải, tránh làm phức tạp hóa quá trình và đảm bảo tính khả thi kinh tế của các dự án.”
Trong cuộc thảo luận tiếp theo, Bjoern Ole Sander đã đặt ra câu hỏi quan trọng về việc áp dụng các phương pháp luận MRV trong thực tế. Ông nhấn mạnh rằng, bên cạnh việc xây dựng các phương pháp luận thống nhất, việc cung cấp hướng dẫn chi tiết và dễ hiểu cho nông dân là vô cùng cần thiết. Điều này không chỉ đảm bảo tính chính xác và nhất quán của dữ liệu mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho nông dân tham gia vào thị trường carbon.
Bjoern Ole Sander, Đại diện tại Thái Lan và Trưởng nhóm Khoa học cao cấp tại IRRI Thái Lan, phát biểu về chủ đề “Xây dựng và triển khai các dự án carbon trong nông nghiệp: Hướng dẫn thực tiễn và công cụ hỗ trợ”
Vấn đề về quyền sở hữu và quyền bán các tín chỉ carbon đang đặt ra nhiều tranh cãi. Cụ thể, ai sẽ là người có quyền sở hữu các tín chỉ này: những người trực tiếp thực hiện các hoạt động giảm phát thải hay những tổ chức đã đầu tư vào dự án? Và liệu quyền sở hữu có đồng nghĩa với quyền bán hay không? Đây là những câu hỏi chưa có câu trả lời thống nhất ở cấp độ quốc gia trong khu vực.
Chi phí liên quan đến MRV là một trở ngại lớn trong việc triển khai các dự án giảm phát thải trong nông nghiệp. Việc phân bổ chi phí MRV đang là một vấn đề nan giải: người tiêu dùng khó chấp nhận việc tăng giá sản phẩm để bù đắp chi phí này, trong khi nông dân lại đang đối mặt với nhiều khó khăn. Do đó, việc xác định ai sẽ chịu trách nhiệm về chi phí MRV và làm thế nào để giảm thiểu gánh nặng tài chính cho các bên liên quan là những câu hỏi cần được giải quyết.
RIZE đã giới thiệu một mô hình tài chính sáng tạo, cung cấp các khoản vay ưu đãi cho nông dân trồng lúa. Theo đó, nông dân sẽ chỉ phải trả lãi suất thấp khi thu hoạch thành công và đáp ứng các tiêu chí về giảm phát thải khí nhà kính.
Các đại biểu đã thảo luận về tiềm năng của các cơ chế tài chính trong việc thúc đẩy nông nghiệp thông minh về khí hậu và xây dựng lộ trình phát triển thị trường tín chỉ carbon trong ngành lúa. Một trong những thách thức lớn là cần có sự thống nhất trong việc thu thập dữ liệu và khuyến khích các hộ nông dân nhỏ lẻ áp dụng các thực hành canh tác bền vững. Việc xây dựng một hệ thống dữ liệu thống nhất và minh bạch sẽ là nền tảng quan trọng để phát triển thị trường này.
Nguồn: IRRI
